Powiększające się zadłużenie miasta, mechanizmy, które tylko pozornie je zmniejszają i problemy z bieżącą płynnością finansową nie umknęły uwadze Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach. W tym kontekście RIO wydała negatywną opinię o możliwości wykupu przez miasto Zabrze obligacji komunalnych w wysokości 40 mln zł. I choć to „tylko” opinia, która nie blokuje dalszego zadłużania miasta, to jednak może spowodować dodatkowe koszty. Przede wszystkim jednak sygnalizuje władzom Zabrza wpływ planowanych zobowiązań na realizację zadań publicznych. Co do tego ostatniego izba wyraża poważne obawy.
CZYTAJ TEŻ: Interwencja w budynku przy ul. Reymonta 4 – W Zabrzu
Beztroskie zadłużanie?
Przypomnijmy, 17 kwietnia Rada Miasta przyjęła uchwałę o emisji obligacji na kwotę 40 mln zł. Była to kolejna uchwała zwiększająca zadłużenie miasta – w lutym radni zagłosowali za emisją obligacji na kwotę 100 mln zł. 19 maja Regionalna Izba Obrachunkowa w Katowicach wydała negatywną opinię o możliwości wykupu przez miasto Zabrze obligacji komunalnych w wysokości 40 mln zł.
„Skład Orzekający negatywnie ocenia wysokość planowanego długu Miasta Zabrze, w kontekście zamiaru zaciągnięcia kolejnych zobowiązań zwrotnych, gdzie zgodnie z założeniami obecnie obowiązującej wieloletniej prognozy finansowej ma wynosić odpowiednio na koniec : 2023 r. – 64,1%, 2024 r. – 69,7%, 2025 r. – 64,4%, 2026 r. – 60,7% – w stosunku do planowanych dochodów budżetu Miasta ogółem bez pomniejszeń. W kolejnych latach zadłużenie Miasta ma zmniejszać się. W ocenie Składu Orzekającego relację planowanego zadłużenia Gminy do dochodów ogółem należy uznać jako wysoką. Nominalna wartość długu, zgodnie z przedłożoną prognozą powinna zmniejszać się począwszy od końca 2023 roku” – czytamy w uzasadnieniu opinii RIO.
Opinia ma charakter… opiniodawczy
Władze miasta są zaskoczone wydaną opinią i złożyły odwołanie. Jak tłumaczył podczas czerwcowej sesji mec. Mariusz Siwoń z obsługi prawnej Urzędu Miasta, wszystkie wskaźniki miasto utrzymuje zgodnie z przepisami, a w negatywnej opinii RIO nie ma słowa na temat oceny możliwości wykupu obligacji przez miasto. W podobnym tonie wypowiadał się skarbnik miasta Piotr Barczyk.
– W ani jednym zdaniu tej opinii nie ma informacji, jaki wpływ na miasto będzie miał wykup tych obligacji. A przypomnę, że ich wykup nastąpi dopiero za 8, 9, 10 lat. Tego nie ma w tej opinii, jest tylko obawa Składu Orzekającego o sytuację miasta Zabrze – mówił Piotr Barczyk i podkreślił, iż dokument nie blokuje emisji obligacji.
O ile moc prawna dokumentu jest tylko opiniodawcza, to kłopotem może być to, na co zwrócił uwagę sam skarbnik; w przypadku braku skuteczności odwołania i utrzymanie negatywnej opinii przez RIO, koszt nabycia obligacji będzie prawdopodobnie wyższy.
– Fakt faktem mamy już podmioty, które są zainteresowane objęciem tych obligacji na warunkach gdyby opinia nie była negatywna – podsumował Piotr Barczyk.
„Jest tylko obawa Składu Orzekającego o sytuację miasta Zabrze”
Wczytując się w uzasadnienie negatywnej opinii RIO, faktycznie – jak mówili Mariusz Siwoń i Piotr Barczyk – nie znajdziemy zdania, które oceniałoby możliwość wykupu tych konkretnych obligacji i skutek tego na sytuację miasta. RIO natomiast – w naszej ocenie – skupia się m.in. na sytuacji Zabrza, gdzie pojawiają się kłopoty z bieżącą płynnością finansową, wzrasta zadłużenie poprzez emisję kolejnych obligacji, a jego wysokość jest pozornie zmniejszana przez zmianę konstrukcji i charakter prawny nowych umów. W tym kontekście mogą pojawić się przyszłe problemy.
Pozorny spadek zadłużenia miasta
Na koniec 2020 roku zadłużenie Zabrza wynosiło blisko 737 mln zł, w 2021 – ponad 730 mln zł, natomiast na koniec roku ubiegłego wyniosło „raptem” 683 mln zł. Skąd tak duży spadek zadłużenia?
„Skład Orzekający zwraca uwagę na okoliczności istotnego zmniejszenia się wysokości zadłużenia Miasta Zabrze w 2022 r. W listopadzie 2022 r. w wieloletniej prognozie finansowej Miasta Zabrze na lata 2022 – 2048 dokonano zmniejszenia kwoty długu o 72 mln zł, co zgodnie dokonanymi ustaleniami było efektem rozwiązania dotychczas obowiązującej umowy wsparcia realizacji przez Stadion Zabrze Sp. z o.o. modernizacji Stadionu Miejskiego im. Ernesta Pohla w Zabrzu. Ze względu na charakter powyższego stosunku zobowiązaniowego, umowa ta została zaliczona do tytułów dłużnych Miasta i wykazana m. in. w poz. 6 załącznika nr 1 do wieloletniej prognozy finansowej. Podkreślić należy, że dotychczasowa umowa wsparcia została zastąpiona w 2022 r. dwustronną umową dotyczącą wykonywania zadań własnych Miasta Zabrze, której konstrukcja oraz charakter prawny nie mieści się w granicach definicji ustawowej pojęcia „tytuł dłużny” określonej w art. 72 ustawy o finansach publicznych. Podkreślenia wymaga, że opisane wyżej zmniejszenie wysokości długu w poz. 6 wieloletniej prognozy finansowej nie było efektem wygaśnięcia poprzez zaspokojenie zobowiązania poprzez, będącego jego źródłem, lecz konsekwencją zmiany charakteru prawnego konstrukcji stosunku zobowiązaniowego wynikającego z nowej umowy. Aktualnie obowiązująca umowa jest źródłem realnych zobowiązań finansowych Miasta wobec ww. Spółki.” – wyjaśnia RIO.
Poważne obawy…
Jak zaznaczyła Regionalna Izba Obrachunkowa, wydając opinię o możliwości spłaty zobowiązań, ocenia się w szczególności wpływ planowanych zobowiązań na realizację zadań publicznych. Zaciągnięcie zobowiązań nie może bowiem zagrażać realizacji zadań publicznych przez jednostkę samorządu terytorialnego w roku budżetowym i latach następnych.
„Skład Orzekający wyraża poważne obawy w powyższym zakresie. Na dzień sporządzenia niniejszej opinii wysokość planowanych w 2023 r. rozchodów z tytułu spłaty zaciągniętych zobowiązań zwrotnych wynosi ponad 54 mln zł. Wysokość rozchodów z tego tytułu ma wzrastać w latach 2024 – 2025, osiągając ponad 59 mln w 2025 r. Wysoki poziom rozchodów, przekraczający poziom 50 mln zł z powyższego tytułu ma utrzymać się do 2035r. Jako wysokie należy również uznać planowane w latach 2023 – 2025 wydatki na obsługę długu, które mają wynieść odpowiednio ponad 40 mln zł w 2023 r., 52 mln w 2024 r. oraz ponad 51 mln zł w 2025r. Znaczące obniżenie wydatków na obsługę długu ma nastąpić od 2026 r.”
Problemy z bieżącą płynnością finansową
Regionalna Izba Obrachunkowa, uzasadniając swoją negatywną ocenę, zwraca również uwagę, o czym niedawno pisaliśmy, iż w ostatnich latach miasto odracza płatności składek ZUS na kolejny rok budżetowy. A to w ocenie RIO świadczy o problemach z bieżącą płynnością finansową.
„Przesunięcie terminów płatności powyższych zobowiązań wynosiło w 2021 r. – 17.899.036,19 zł oraz w 2022 r. – 19.729.722,14 zł. Konieczność posługiwania się instytucją odroczeń terminów płatności zobowiązań wskazuje na trudności z prawidłową realizacją planowanych dochodów i wydatków bieżących. W ocenie Składu Orzekającego dalsze zwiększanie zadłużenia Miasta może spowodować pogłębienie przedstawionych wyżej problemów. Miasto Zabrze nie uwzględniło wyrażanych od dłuższego czasu obaw Składu Orzekającego w zakresie nadmiernego zadłużania i jego wpływu na stabilność sytuacji finansowej Miasta. Podkreślenia wymaga że zgodnie z aktualnie obowiązującą wieloletnią prognozą finansową Miasta Zabrze zamierza zaciągać kolejne zobowiązania zwrotne w latach 2024 – 2026 na łączną kwotę 135 mln zł.”
Źródło: W Zabrzu
